Als kleine jongen schroeft Jasper al alles wat los en vast zit uit elkaar. Soms tot ergernis van mijn moeder. En als hij de vakschool in Schoonhoven binnenloopt, valt het kwartje. ‘Ik wist het meteen. Dit wordt mijn plek, dit is mijn vak.’
Onder de meer dan zevenhonderd jaar oude stadspoort van Culemborg buigt Jasper van Everdingen zich over een horloge. Geen supersjiek exemplaar, maar wel één met sentimentele waarde. Met precisie verwijdert hij het mechaniek uit het huis en zijn lach verraadt veel. ‘Dit komt in orde.’ En terwijl Jasper gedreven aan de slag gaat, tikken aan de wanden talloze klokken de tijd weg. Regionale omroepen weten hem te vinden voor het klassieke item als de zomertijd of wintertijd ingaat en Jasper alle wijzers moet verzetten.
Zijn kennis en vaardigheid heeft Jasper vijfentwintig kilometer verderop vergaard. In het Zuidhollandse zilverstadje Schoonhoven doceren vaklieden al sinds 1985 juweliersgerelateerde technieken. De Zadkine Vakschool Schoonhoven is een begrip. Als Jasper er binnenstapt op een open dag, voelt hij zich meteen thuis. ‘Al duurde het even voordat ik mijn ware roeping vond.’
Jasper begint in Schoonhoven aan de opleiding tot goudsmid. Na een jaar zoekt hij de andere vleugel op: het domein van de uurwerktechnici. ‘Bij de goudsmeden zingen studenten mee met de radio aan en is de sfeer wat vrijer. Bij uurwerktechniek werk je in jouw eigen bubbel aan fijne techniek. Juist dat vond ik heerlijk.’
Oud en hip
Energiek vertelt Jasper over zijn openbaringen. Over de Franse pendule die hij repareerde op zijn stage-adres. Of die keer dat de conservator van het Rijksmuseum hem vroeg naar zijn deskundig oordeel over een historisch Nederlands slingerklokje met slagwerk van Salomon Coster. Jasper kan urenlang praten over tabernakels en staartklokken. En zeker tegenwoordig ook steeds vaker over horloges. ‘Horloges zijn onwijs hip’, zegt Jasper. Regelmatig krijgt hij jongeren over de vloer die hun spaarvarken stukslaan op een sjiek klokje. ‘Vroeger kochten jongeren een scooter, nu een horloge. Een intelligente investering, want een goed horloge neemt alleen maar in waarde toe.’
Geweldig vak
Volgens Jasper verveelt het werk nooit. ‘Ik heb moderne en klassieke klokken en horloges in mijn handen. De kick is universeel. Als ik een uurwerk uit de kast haal, is het vet, geoxideerd en vuil. Met alle vaardigheden die ik ooit heb geleerd, mag ik het uurwerk terugbrengen in een technische nieuwstaat. Als het daarna staat te blinken op mijn werkbank… dat is zó gaaf! Het is wedergeboorte van een uurwerk. En de tweede kick komt daarna. De klanten zijn altijd blij en soms ronduit geëmotioneerd. Dan besef ik weer hoe geweldig dit vak is.’
—–
Bij de tijd in Schoonhoven
De vraag naar kundige uurwerktechnici is groot. ‘Of het horlogemakers, zelfstandige uurwerktechnici of klokreparateurs zijn.’ De keuze voor dit ambacht lijkt een baangarantie, al klinkt in Schoonhoven ook een waarschuwing. ‘Je wordt alleen een goede uurwerktechnicus door héél veel te oefenen’, zegt praktijkdocent Gertjan Westerbeke.
Westerbeke studeerde zelf in Schoonhoven, heeft een succesvol atelier in Delft en één dag in per week geeft hij zijn technische kennis door aan een nieuwe generatie. ‘Een goede oog-handcoördinatie, fijne motoriek, geduld en een tikje eigenwijsheid zijn competenties die goed van pas komen.’
De vakschool is sinds 1995 onderdeel van het regionale opleidingscentrum Zadkine. Op mbo-niveau 3 krijgen studenten de uurwerktechniek onder de knie, op niveau 4 komen er meer ondernemersvaardigheden bij. In het kader van een leven lang ontwikkelen biedt de onderwijsinstelling ook cursussen aan.
—–
Over het expertisepunt Specialistisch Vakmanschap
Het Expertisepunt Specialistisch Vakmanschap van Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) ondersteunt opleidingen en branches om specialistische en ambachtelijke studies onder de aandacht te brengen van leerlingen, ouders, mentoren, decanen en docenten met maakdrang.