De geur van tienerzweet nestelde zich al in mijn neus voordat Nirvana erover zong. Ik heb maar een vleugje nodig om in gedachten terug te keren naar het Florens Radewijns College, 1985.
Dan hoor ik hoe de gymleraar een meisje uit de les stuurt. Omdat ze een T-shirt van de VARA draagt. ‘Nu omkleden, zulke vuiligheid duld ik niet in mijn les, Doortje!’ Alle meisjes noemt hij Doortje. Even later blijkt de fysiek beperkte jongen, die toch al wordt gepest, met geen mogelijkheid een vogelnestje te kunnen produceren. De gymleraar nodigt twee klasgenoten, potige neven uit Raalte, uit om hem een handje te helpen. Even later zie ik twee witte benen hulpeloos door het luchtledige spartelen. ‘Zie je wel dat je het kunt’, grinnikt de gymleraar.
Aan het begin van het schooljaar heeft hij ons gewaarschuwd. We mogen niet klagen. En zeker niet bij onze ouders. Als we het wagen om hem naar een tienminutengesprek te laten komen, dan zullen we dat bezuren. Het rare is dat de meeste leerlingen weglopen met de beste man. Ikzelf ook. Zijn krankzinnige gymlessen geven kleur aan de grauwe puberjaren. Want in 1985 is iedereen werkeloos. In de Sovjetunie ontploft een kerncentrale. Ik luister de hele dag naar A Forest van The Cure en probeer zo min mogelijk te lachen. Omdat ik denk dat dit uncool is en omdat mijn puistjes dan openspringen.
Tijdens zo’n grijze week werpt de gymleraar twee matten op de zaalvloer. Hij stelt twee teams samen en gooit een bal in het midden. ‘De spelregels zijn eenvoudig’, roept hij. ‘Bal op mat is een punt. Bloed zelf opruimen!’ Even later trapt een horde losgeslagen tienerjongens elkaar aan gort. Na afloop durft mijn kameraad Jasper de gymleraar te vragen naar het pedagogisch nut van deze spelvorm. De gymleraar legt uit dat hier een vorm van collegialiteit betreft. ‘Voor de andere leraren is het fijn dat jullie een uitlaatklep hebben.’ We knikken bedeesd en wrijven over onze blauwe plekken.
Nu, 38 jaar later, vraag ik me af hoe het in vredesnaam kon bestaan. Dit was toch een bullebak van het zuiverste water? En tijden mogen dan zijn veranderd, dit kon toen ook al niet door de beugel. Maar de echte klootzakken komen op de één of andere manier weg met hun gedrag. Dat was in 1985 zo. En nu nog steeds.
‘I could stand in the middle of Fifth Avenue and shoot somebody and wouldn’t lose any voters, okay? It’s like… incredible.’
Zo kan de besnorde oud-voetballer gerust op televisie bekennen dat hij ooit een kaars in de schede van een bewusteloze vrouw heeft gestoken. Racisme, homofobie, een ranzige aanrandingsbekentenis; het doet zijn carrière meer goed dan kwaad. Onze minister-president schoof na de bekentenis nog lachend aan in de talkshow. Daar ontkrachtte de baas van ons land desgevraagd maagd te zijn en ging hij in debat met een oud-voetballer die een valhelm droeg met een dildo erop.
‘I could stand in the middle of Fifth Avenue and shoot somebody and wouldn’t lose any voters, okay? It’s like… incredible.’ Toen Donald Trump dit zei, in 2016 in Iowa, maakte hij met zijn hand een schietgebaar. De profetie kwam uit. Zijn aanhangers bestormden het parlement, maar hij doet gewoon weer mee in de race om het presidentschap. Zijn populariteit zit in de lift ondanks een aanklacht voor de omkoping van een porno-actrice met wie hij een scheve schaats reed. Een civiele rechter veroordeelde hem in een andere zaak voor de aanranding van een schrijfster. ‘Een halve gare’, aldus Trump. De dader steeg in de peilingen na zijn veroordeling.
En dan kan ik vanuit een moralistische verhevenheid zeggen dat dit absurd is. Rare Amerikanen. Ik kan de kijkers naar De Snor wegzetten als hersenloos klapvee. Maar hey, ik ging zelf ook met satanisch genoegen naar de gymlessen van de bullebak. Achteraf gezien ben ik daar niet trots op, maar wegpoetsen kan ik het evenmin. Ook bij mij kunnen teringlijers soms gedijen. Gelukkig zat ik tijdens de Tweede Wereldoorlog wel in het verzet en heb ik Nirvana gezien in Paradiso.
Hoe anders is dat voor ideale schoonzonen en andere rolmodellen? Die kunnen niemand vermoorden op Fifth Avenue. Of een duistere kant hebben. Iedereen kent de hoffelijke talkshowpresentator die invoelende vragen stelde aan zijn gasten die hij met alle egards onthaalde. Toen bleek dat de charmante presentator achter de schermen niet zo aardig en empathisch was, viel hij hard van zijn voetstuk. De wereld draait nu door zonder hem.
Ook de aantrekkelijke en welbespraakte presentator van Studio Sport komt nooit meer aan de bak. Terwijl hij wettelijk gezien niets illegaals deed in zijn eigen andere tijden. De minister die altijd zo vriendelijk uitleg geeft voor elke camera, blijkt een tirannieke kant te hebben. En nu bungelt zijn hoofd en zal het aangeschoten wild in de nabije toekomst zijn functie verliezen.
Nee, het was natuurlijk niet netjes wat die ideale schoonzonen deden. Maar hun misstappen zijn aantoonbaar zwaarder bestraft dan die van de klootzakken. Vermeend aardige mensen vallen harder. En eigenlijk is dat niet eerlijk.
De ongeschreven regels van onze afrekencultuur verergeren het probleem van de verhuftering. Als alleen de goede mensen zich netjes moeten gedragen, kun je misschien maar beter een klootzak worden. Bloed zelf opruimen!